Στο συλλογικό μας υποσυνείδητο τα Τέμπη έχουν αποκτήσει, όχι αδίκως, μυθικές διαστάσεις, καθιερώνοντας στη δημόσια σφαίρα μια νέα, άτυπη χρονολόγηση: προ και μετά Τεμπών.
Τη βουβή θλίψη εύλογα διαδέχτηκε η πηγαία, μαζική διαμαρτυρία. Όταν χάνονται αναπάντεχα δεκάδες ανθρώπινες ζωές, στην πλειοψηφία τους νέων ανθρώπων που μόλις ώρες νωρίτερα δοξάζανε τη ζωή και υμνούσαν τα νιάτα τους στο πατρινό καρναβάλι, η τραγωδία αποκτά αρχαιοελληνικές διαστάσεις.
Η διαμαρτυρία αυτή όμως, αντί να θέτει στο στόχαστρο τις διαχρονικές παθογένειες που οδήγησαν στο δυστύχημα, αποτελώντας τη θρυαλλίδα προόδου σιδηροδρόμων και κοινωνίας, δυστυχώς «καπελώνεται» από ιδεολογικούς κύκλους που εδώ και μισό αιώνα, σχεδόν «πατροπαράδοτα» πλέον, έχουν αναλάβει εργολαβικά τη διοργάνωση, επίβλεψη και εκμετάλλευση σχεδόν κάθε συλλογικής διαμαρτυρίας, δίκαιης ή άδικης, προκειμένου να καρπωθούν ιδιοτελή, μικροπολιτικά οφέλη.
Θολωμένη με αβάσιμα σενάρια και ιδεοληψίες, η διαμαρτυρία αυτή δρα εν τέλει παρελκυστικά, συντηρώντας την υφιστάμενη κατάσταση και τα κακώς κείμενα, αντί να προάγει τη βελτίωση και την εξέλιξη συνολικά της κοινωνίας, καταλήγοντας θρεπτικό άγαρ καλλιέργειας πληθώρας θεωριών συνωμοσίας και ΜΥΘΩΝ:
ΜΥΘΟΣ 1: «ΤΑ ΚΕΡΔΗ ΤΟΥΣ, ΟΙ ΖΩΕΣ ΜΑΣ»
Το σύνθημα που κυριαρχεί στις πολυπληθείς συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας για τα Τέμπη υιοθετεί την αντίληψη ότι κύριος υπαίτιος του ατυχήματος είναι η ιδιωτική εταιρία που διαχειρίζεται τους συρμούς, ένα κάποιο «σύστημα», στο οποίο αυτή ανήκει και εν τέλει ο καπιταλισμός εν γένει. Αυτός, όμως, είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για να μην αποδοθεί καμία ευθύνη, αφού θεωρητικολογώντας για κάτι εξ ορισμού αόριστο, όπως «τα συμφέροντα», καταλήγεις άνευ φυσικού υπευθύνου.
Δυστυχώς, πλήθος διαδηλωτών στρουθοκαμηλίζει, αρνούμενο να δει τα προφανή: ο σταθμάρχης της μοιραίας βάρδιας, ο απόντας συνάδελφός του, ο προϊστάμενος και των δυο, ο γιατρός που έδωσε (μεταγενέστερα) αναρρωτική άδεια στον απόντα σταθμάρχη, όπως και ο δικός του προϊστάμενος ήταν ΌΛΟΙ τους δημόσιοι υπάλληλοι (Δ.Υ.). Το ίδιο το δίκτυο και οι υποδομές των σιδηροδρόμων ανήκουν στον (κρατικό) ΟΣΕ.
Μήπως τελικά δεν είναι τόσο «τα κέρδη τους», όσο η κρατική αμέλεια, τα ρουσφέτια και το πελατειακό κράτος, που ευθύνονται για το χαμό των 57 αθώων θυμάτων;
ΜΥΘΟΣ 2: «ΠΑΜΕ Κ ΟΠΟΥ ΒΓΑΛΕΙ»
Όσο οι Δ.Υ. διέπονται από καθεστώς μονιμότητας και δεν υπόκεινται σε τακτικό έλεγχο των δεξιοτήτων και της καταλληλότητός τους να είναι ιατροί, δάσκαλοι, σταθμάρχες και όσο το ελληνικό δημόσιο διατηρεί την παγκόσμια πρωτοτυπία να είναι ο μοναδικός εργοδότης στον κόσμο που με θρησκευτική ευλάβεια αρνείται εμμονικά να αξιολογήσει την ικανότητα των εργαζομένων και την ασφάλεια των υποδομών του, νέα Τέμπη, Μάτια και Σάμινες θα καραδοκούν να (ξανα-)συμβούν.
Όσο περιστατικά σαν τα Τέμπη διακομματικά αντιμετωπίζονται από τους κρατικούς λειτουργούς, εκλεγμένους και διορισμένους, σαν «μια στραβή στη βάρδιά τους», θα υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο επανάληψης αντίστοιχων τραγωδιών.
Το «πάμε και όπου βγάλει» δεν αποτελεί μια ατάκα, δεν χαρακτηρίζει έναν απλό σταθμάρχη: είναι η νοοτροπία που διέπει εγκάρσια όλη τη δημόσια διοίκηση, τους θεσμούς και αρμούς της εξουσίας, από την κορυφή, την κυβέρνηση, μέχρι τη βάση της, το δάσκαλο, τον υπάλληλο στην πολεοδομία, τον αστυνόμο.
ΜΥΘΟΣ 3: «ΤΟ ΜΑΧΑΙΡΙ ΘΑ ΦΤΑΣΕΙ ΣΤΟ ΚΟΚΚΑΛΟ»
Θα αποτελούσε το συντομότερο ανέκδοτο, αν δεν αφορούσε την κατά συρροή απώλεια τόσων ζωών: οποτεδήποτε συμβαίνει ένα μοιραίο γεγονός στη χώρα, οι πολιτικά υπεύθυνοι σπεύδουν να κατευνάσουν την οργή της κοινής γνώμης, διαβεβαιώνοντας ότι «το μαχαίρι θα φτάσει στο κόκκαλο» (sic) και ότι ουδείς υπεύθυνος θα μείνει ατιμώρητος.
Στην πραγματικότητα απλά αγοράζουν χρόνο. Περιμένουν να περάσει ο καιρός, να υποβιβαστεί το θέμα σε μονόστηλο πριν εξαφανιστεί εντελώς από την επικαιρότητα, εξού και η προδιαγεγραμμένη πορεία του εκάστοτε ζητήματος: ΕΔΕ που δεν καταλήγουν πουθενά ή παραπομπή στις (βαθειές!) καλένδες της Δικαιοσύνης (και της λήθης).
ΜΥΘΟΣ 4: «ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ- ΔΟΛΟΦΟΝΩΝ»
Σύμφωνοι, αλλά ποια απ’ όλες; Βλέπετε, η πολύπαθη σύμβαση 717, που είχε υπογραφεί το (μακρινό) 2014 και αφορούσε την τηλεδιοίκηση του ΟΣΕ με ορίζοντα υλοποίησης τη διετία, 9 ολόκληρα χρόνια αργότερα (επί κυβερνήσεων εξ ημισίας χρονικά ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και ΝΔ) δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί.
Οι αιτίες αυτής της (θανάσιμης, τελικά) ολιγωρίας, γνωστές(;): αφενός η ατέρμονη, μακάρια, κεκτημένη αδράνεια που διατρέχει το σύνολο του δημόσιου οργανισμού, οριζοντίως και καθέτως, αφετέρου, η παγιωμένη νεοελληνική πρακτική «αρμέγματος» των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων μέχρι ρανίδος «γάλακτος», με επιτηδευμένες καθυστερήσεις που στοχεύουν σε αντίστοιχες υπερκοστολογήσεις.
ΜΥΘΟΣ 5: «(ΔΕΝ) ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΦΙΛΟΤΙΜΟ»
Αναλαμβάνοντας (υποτίθεται) την πολιτική ευθύνη για το δυστύχημα, ο τότε αρμόδιος υπουργός παραιτήθηκε του αξιώματος, για να είναι όμως εκ νέου υποψήφιος βουλευτής λίγους μήνες αργότερα.
Σα να μην έφτανε αυτό, οι συμπολίτες του του παρείχαν άφεση (πολιτικών) αμαρτιών, επανεκλέγοντάς τον θριαμβευτικά!
Διακρίνετε ίχνος φιλότιμου στις δυο άνωθεν προτάσεις;
ΜΥΘΟΣ 6: «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ (ΚΑΙ ΑΡΓΗ) ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ»
Πολλή (όχι εντελώς άδικη) κριτική ασκείται σ’ ό,τι αφορά της ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης από την εκάστοτε κυβέρνηση. Εξίσου σημαντική παράμετρος, όμως, είναι και η ταχύτητα στην απονομή της.
Όταν μια υπόθεση αγγίζει ή ξεπερνά τη δεκαετία μέχρι να τελεσιδικήσει (βλ. Siemens, Novartis και Βατοπέδι), αυτό συνιστά κατ’ ουσίαν αρνησιδικία, μιας και βασικό στοιχείο της Δικαιοσύνης οφείλει να είναι ο εύλογος χρόνος απονομής της (και συνεπακόλουθου σωφρονισμού του ενόχου), αντί της εξάντλησης κάθε πιθανής και απίθανης αφορμής παράτασης, αναβολής της εκδίκασης και κωλυσιεργίας γενικότερα, μέχρι στο μεταξύ οι υπόλογοι να ‘χουν γίνουν υπέργηροι (ή μακαρίτες).
ΜΥΘΟΣ 7: «ΤΟ ΠΑΘΗΜΑ, ΜΑΘΗΜΑ»
Του πολύνεκρου ατυχήματος των Τεμπών έχουν ακολουθήσει ουκ ολίγα σιδηροδρομικά συμβάντα με ανοικτές μπάρες σε διάβαση από αμέλεια φύλακα, φωτιά σε βαγόνι προαστιακού, διακοπή λειτουργείας του μετρό Θεσ/κης κ.α., τα οποία μπορεί να μην απέβησαν εκ νέου θανατηφόρα, εντούτοις αποδεικνύουν ότι η ασφάλεια των ασφαλέστερων Μ.Μ.Μ. παγκοσμίως, των σταθερής τροχιάς, στη χώρα μας παραμένει ένα ζητούμενο που απέχουμε ακόμα, παρά τα Τέμπη (!), παρασάγγας από το να την πετύχουμε.
ΜΥΘΟΣ 8: «ΣΥΓΚΑΛΥΨΗ ΛΑΘΡΕΜΠΟΡΩΝ»
Συνολικά οι κυβερνητικοί χειρισμοί της όλης υπόθεσης αποτελούν μέγιστη προσβολή στη μνήμη των νεκρών, αλλά και τη νοημοσύνη όλης της κοινωνίας. Το (ομολογημένα εκ κυβερνητικών χειλιών) εσπευσμένο μπάζωμα του τόπου του ατυχήματος, η παράλειψη στην έγκαιρη αναζήτηση του σχετικού οπτικοακουστικού υλικού από τις (επίσης αναξιολόγητες) αρμόδιες αρχές και η υποτιθέμενη ανάκτηση σχετικών τεκμηρίων μετά από παρέλευση διετίας (!), σ’ έναν κάδο ανακύκλωσης (!!) (με δικαιολογία για την καθυστέρηση ότι «δεν τους ζητήθηκαν»(!!!)), αποτελούν μάλλον το αντίθετο αυτού που υποσχόταν προεκλογικά ο π/θ: ένα επιτελικό Κράτος.
Από αυτό το σημείο, όμως, μέχρι να παρουσιάζονται (φαινομενικά) ασύνδετα περιστατικά ως σχετιζόμενα με το δυστύχημα και να υπονοείται ευθέως πιθανή εμπλοκή της κυβέρνησης, υπάρχει κάποια απόσταση (την οποία ομολογουμένως η ίδια η κυβέρνηση φροντίζει να τη ροκανίζει γοργά).
ΜΥΘΟΣ 9: «Ο ΛΑΟΣ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΔΙΚΙΟ»
Όπως αποδεικνύει το (πρόσφατο) παρελθόν, δεν είναι ούτε το δίκαιο (ή μη-) του αιτήματος, ούτε οι αγαθές (ή μη-) προθέσεις των συμμετεχόντων εκείνη που κρίνουν την αποτελεσματικότητα όσων συλλαλητηρίων έχουν διοργανωθεί τα τελευταία 30 χρόνια.
Η τελική έκβαση των συγκεντρώσεων για το «Μακεδονικό» του ’92- ’93, για την αναγραφή (ή μη-) του θρησκεύματος στις ταυτότητες το ‘99 και (κυριότερα) οι Αγαναχτισμένοι του ’11 και οι «ΟΧΙ- στές» του ‘15 αποδεικνύουν ότι μπορεί οι πορείες να είναι θεαματικές, φασαριόζικες και φαντεζί, αλλά αποτελεσματικότερη μορφή αντίδρασης παραμένει η απλούστερη όλων.
Αποχή= ανοχή: προαπαιτούμενο της όποιας αλλαγής αποτελεί η μαζική συμμετοχή των πολιτών εκεί όπου η γνώμη τους μπορεί να κάνει τη διαφορά, στις εκλογές.
ΜΥΘΟΣ 10: ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΑΤΡΙΔΑ ΕΙΝΑΙ (;) ΕΦΙΚΤΗ
Στο μισό αιώνα της μεταπολίτευσης έχουμε δοκιμάσει όλες τις πιθανές (και απίθανες) μορφές κρατισμού, με τα γνωστά αποτελέσματα. Τα Τέμπη, όπως αναλύσαμε άνωθεν, αποτελούν την επιτομή των νεοελληνικών παθογενειών.
Ο καλύτερος τρόπος για να τιμήσουμε τη μνήμη των αθώων θυμάτων των Τεμπών είναι να αποτρέψουμε να ξανασυμβεί παρόμοια τραγωδία. Για να γίνει αυτό πρέπει επιτέλους να αποφασίσουμε να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι, ώστε να μην καταδικάζουμε ό,τι πολυτιμότερο διαθέτουμε, τα ίδια μας τα παιδιά, να ζουν σε μια χώρα όπου σταθμάρχης δεν διορίζεται ο καλύτερος, αλλά ο πιο κομματικός.
Είναι καιρός να θυμηθούμε ποιοι πραγματικά είμαστε, από που ερχόμαστε και πού θέλουμε να πάμε, να εμπνευστούμε από το παρελθόν μας και να γυρίσουμε σελίδα, αντικρίζοντας τις προκλήσεις του μέλλοντος κατάματα, με περηφάνια, με αξιοπρέπεια, με πείσμα και μεράκι: σαν Έλληνες!
